MARINA Marijnen
Kan Jezus ergens begraven zijn?
In de middeleeuws aandoende oude stadskern van Srinagar bezoeken wij de Rozabal-moskee, welke - anders dan het armoedige exterieur doet vermoeden - een reliek van onschatbare waarde herbergt: de tombe van Jezus van Nazareth. Een hekje geeft toegang tot een schamele moskeetuin met lege olieblikken als plantenbak. De christelijke deugd van humilitas, nederigheid, wordt in de nabijheid van Jezus' graf voorbeeldig beoefend. Wij betreden de gewijde ruimte. Niets wijst op het belang van de reusachtige tombe, die achter glas zichtbaar is. In de kale ruimte bevindt zich slechts een bord met voor ons onleesbare tekst; een toefje plastic bloemen erboven. Een ondefinieerbaar, aan blasfemie grenzend gevoel bekruipt mij. In deze verstilde ruimte kijk ik naar de tombe waarin 'onze' Jezus begraven zou liggen. Een vreemde gedachte dat hij ergens begráven zou kunnen zijn. Wij herdenken immers ieder jaar zijn hemelvaart. Hoe was Jezus ooit in India beland? In het voetspoor van Alexander de Grote? Om zijn apostelen het goede voorbeeld te geven of gewoon uit wandersucht?
Wijd verbreide legende
Op zoek naar een antwoord blijkt behalve de islam, ook het hindoeïsme en het boeddhisme het verhaal van Jezus in India te kennen. Zelfs christelijke teksten maken melding van zijn verblijf in Centraal-Azië. Om een reis van Jezus naar India fysiek mogelijk te maken, moeten kruisdood en hemelvaart ontkend worden. Dat doet de Koran. Drie dagen na de kruisiging stond Jezus op uit het graf, waarna hij – volgens de legend e- met zijn moeder naar Damascus reisde. Langs het traject Damascus-Kasjmir zijn diverse plaatsnamen die naar hun verblijf lijken te verwijzen. In Efese krijgt de toerist het huisje van Maria aangewezen. Via Anatolië en Perzië trokken Jezus en Maria naar Afghanistan. Gaandeweg kreeg Jezus bekendheid onder de bijnaam Yuz Asaph: 'leider van hen die [door hem] van melaatsheid genezen zijn'. In Noordwest-Afghanistan leeft zelfs een soefi-sekte, die Yuz Asaph, 'de profeet van Israël', vereert.
Rustplaats van Maria
In Oost-Pakistan, nabij de stad Mari, is nog een spoor van onze reizigers te vinden; op de plek genaamd Mai Mari da Asthan: zou Maria haar laatste rustplaats hebben gevonden. Volgens een mondelinge overlevering, waarin Kasjmir fungeert als het beloofde land dat Mozes zocht, maar nooit zou hebben gevonden, zouden de Kasjmiri afstammen van één van de ‘verloren stammen van Israël’… Ook enkele christelijke geschriften, waaronder de apocriefe 'Handelingen van Thomas', maken melding van een reis die Jezus in het jaar 47 met de apostel Thomas maakte naar het hof van de Indiase koning Gundafor in Taxila (Pakistan). De kerkvader Iraeneus tenslotte, noemt in zijn Adversus haereses, 2de eeuw, een verblijf van Jezus in Azië.
Jezus' legendarische reis kwam in Kasjmir, waar diverse plaatsnamen eveneens zijn toenmalige aanwezigheid suggereren, ten einde. Maar hét 'bewijs' voor wie geloof hecht aan deze alternatieve levensloop van Jezus is zijn graf in Srinagar. De handgeschreven mededeling op het bord luidt in vertaling: “Yuz Asaph betrad de vallei van Kasjmir vele eeuwen geleden; zijn leven was gericht op het zoeken van de waarheid''. Onder de tombe, die als grafmonument fungeert, bevindt zich een crypte met de sarcofaag van Yuz Asaph, waarnaast zich twee in de steen gegraveerde voetafdrukken met kruisigingswonden bevinden.
Pelgrimsoord
Waarom wordt Yuz Asaph door moslims geëerd? Welke de ware identiteit van Yuz Asaph ook mag zijn: in Srinagar ziet men in hem de man die wij kennen als Jezus van Nazareth, die zieken genas en zijn toehoorders aanspoorde zich van alle geestelijke en lichamelijke onzuiverheden te ontdoen. Honderden pelgrims zouden zijn graf bezoeken: moslims, hindoes, boeddhisten en zelfs twee christenen uit Nederland. De islam erkent de goddelijke natuur van Jezus niet, maar beschouwt hem wel als een belangrijke profeet. Hij voorspelde de komst van de profeet Mohammed. Hiermee is het belang van Yuz Asaph alias Isa ibn Maryam ofwel Jezus, in bepaalde delen van de moslimwereld geschetst. Een wereld, waarin de voorbeeldige pelgrim Yuz Asaph afzag van de eenvoudige rechtstreekse weg naar de hemel en niet rustte voor hij de lange moeilijke reis had volbracht naar het beloofde land, Kasjmir.
