Willemine Mink
De aankomst in Milaan
Laffi en zijn reisgenoot Codici komen 23 april 1670 avonds aan in Milaan. Nadat ze een onderkomen hebben geregeld, is het te laat om de stad te bekijken en gaan ze gelijk naar bed. De volgende ochtend vertrekken ze direct naar het paleis van de aartsbisschop. Die moet namelijk een bewijsbrief ondertekenen zodat Laffi en Codici een mis kunnen vieren buiten hun eigen bisdom. ‘Het paleis overtreft alle andere in formaat, schoonheid en ouderdom, en is daarom zeer de moeite waard om te zien. Het wordt gerekend tot de meest prachtige aartsbisschoppelijke paleizen in het hele christendom.’
Laffi is erg onder de indruk van het aartsbisschoppelijk paleis. Hij geeft in zijn reisverslag zelfs de maten van het paleis en de onderdoorgang die naar de kathedraal leidt. Het paleis is nadat Laffi het heeft beschreven niet veel veranderd. Er is slechts een paar kleine aanpassingen gedaan in de achttiende eeuw. Zelfs de ondergrondse gang naar de kathedraal is nog in gebruik.
De kathedraal
Na het bezoek aan het aartsbisschoppelijk paleis gaan de reisgenoten naar de kathedraal. Hiervan is Laffi zo mogelijk nog meer onder de indruk dan van het paleis. Klassieke schrijvers hebben zeven bouwwerken aangewezen als wereldwonder. Ze lijken het menselijk vermogen te overtreffen. De zeven wereldwonderen zijn de Kolossus van Rhodes, de grote muur van Babylon, de piramides van Egypte, het mausoleum van Artemesia, de tempel van Diana, het beeld van Jupiter in Olympia en de hangende tuinen van Babylon. ‘Deze kathedraal zou, verklaar ik, de achtste moeten zijn,’ zo meent Laffi.
Gian Galeazzo Visconti, de hertog van Milaan begint in 1386 met de bouw van de kathedraal. Ze heeft de vorm van een kruis en geheel bekleed met wit marmer. De kathedraal is nog niet af als Laffi in Milaan is. Napoleon zal haar uiteindelijk in 1813 voltooien. Laffi is zo onder de indruk van de kathedraal dat hij daar tot in detail over schrijft. Hij geeft alle maten tot en met de lengte van de zuilen, de afmetingen van de ramen en zelfs het orgel.
Glas in lood en relieken
Laffi geeft een beschrijving van de ramen, die allen zijn voorzien van het mooiste glas in lood met voorstellingen uit het Oude en het Nieuwe Testament. Van koor getuigen, volgens Laffi, zelfs de kleinste details van groot vakmanschap. Het gehele interieur van de kathedraal komt bij Laffi aan bod, van glas in lood ramen tot het orgel en de tombes van de aartsbisschoppen. Extra aandacht besteed hij aan het vertellen over een aantal relieken. Laffi was heilig overtuigd van de echtheid van deze relieken en onder de indruk van de grote hoeveelheid die er in de kathedraal aanwezig was. ‘Er zijn ook talloze relieken van Christus, Maria, de heilige apostelen, de profeten, de heilige martelaren, bisschoppen, belijders, maagden en ontelbare anderen. Als ik ze individueel zou benoemen zou het een dik boek worden,’ aldus Laffi.
De kathedraal van Milaan wordt in afmeting alleen overtroffen door de Sint Pieterskerk in Rome. Alle rijkdom en extravagantie van de gotiek komen in deze kathedraal samen. Hoewel het tegenwoordig niet naar ieders smaak is, is het niet verwonderlijk dat Laffi er zo onderste boven van was. Het vakmanschap, de rijke aankleding en de omvang van de kathedraal zijn vandaag de dag nog steeds indrukwekkend.