Pelgrimsteken van Rome

(Vooraf: klik op de foto voor het bijschrift.)

Bakermat
Het graf van de heilige Petrus, bisschop van Rome en eerste paus van de christelijke kerk, vormde met de in de catacomben begraven martelaren de bakermat van Rome als pelgrimsoord. Rome had en behield ook een grote aantrekkingskracht door haar culturele rijkdom. Keizer Constatijn (312 - 333) liet een kerk boven het graf van Petrus bouwen (de voorloper van de huidige St. Pieter), het christendom werd de staatsgodsdienst en de overblijfselen van de heiligen in de catacomben kregen een plaats in nieuwe kerkgebouwen. Daardoor verminderde ook het gevaar dat er nog meer relieken uit de catacomben verdwenen.
De uitbreiding van het christendom bracht een verspreiding van de heilige overblijfselen met zich mee. Zowel de wereldlijke als de geestelijke macht aarzelden niet zich te mengen in de 'reliekenhandel'. Met een belangrijk reliek kreeg een stad of een abdij grote aantrekkingskracht en groeiden de inkomsten. De vraag was zo groot dat de overblijfselen in kleine parten werden verdeeld en zelfs een stuk stof dat de tombe van een heilige had beroerd, verkreeg de reliek-status.

Centrum
De pelgrims stroomden toe, al ondervond Rome 'concurrentie' van Jeruzalem (niet als het H.Land bezet was) en Santiago de Compostela. Het werd zo druk dat men veel voorzieningen moest treffen om de stroom te kunnen reguleren. Pelgrims konden, afhankelijk van hun regionale herkomst, gebruik maken van voorzieningen in voor hen bestemde wijken. Zij waren meerdere dagen in Rome omdat het wel wat tijd kostte om de zeven titelkerken te bezoeken, noodzakelijk om de volle aflaat te verkrijgen. ( De San Sebastiano behoorde tot die zeven hoofdkerken: zie het pelgrimsteken van de heilige Sebastianus).
Er waren ook tijden dat de pelgrimage stokte: tijdens de Grote Volksverhuizing, tijdens het Westerse Schisma (Avignon) en de periode van de reformatie. Maar tijdens de jubeljaren werd Rome overspoeld door pelgrims die langs diverse routes toestroomden (bijvoorbeeld over de Via Francigena). En op de terugweg bezochten zij. getooid met een pelgrimsteken, andere heilige plaatsen. Verrijkt met relieken uit Rome?
De pelgrimstekens van Rome tonen of Petrus met Paulus of twee gekruiste sleutels (met of zonder tiara). Petrus ontving de sleutels van Jezus, hij werd Zijn opvolger, hij kreeg zeggenschap over de geloofsgemeenschap.

(Een schat aan informatie over pelgrimeren en in het bijzonder over de pelgrimage naar Rome vindt men in : "Emo's reis"; D. de Boer, Noordboek, 2011.)