Fundatie van Renswoude

Maria Duyst van Voorhout, Vrijvrouwe van Renswoude, liet na haar dood in 1754 anderhalf miljoen gulden na. Dit kapitaal was bestemd voor burgerweeshuizen in Delft en Den Haag en voor het Stadsambachtskinderhuis in Utrecht en moest in drie aparte stichtingen worden ondergebracht. Zo ontstonden er drie rechtspersonen die “De Fundatie van de Vrijvrouwe van Renswoude” werden genoemd. Zij bestaan tot op de dag van vandaag. Elk van de Fundaties voert haar eigen beleid, onafhankelijk van de twee andere fondsen.

Fundatie van Renswoude

Gevel, Agnietenstraat. Foto: Gé Walda

Alle rechten voorbehouden

Maria Duyst wilde veelbelovende jongelui helpen bij hun maatschappelijke ontplooiing. De opdracht luidde letterlijk:

eenige van de verstandigste, schranderste en bekwaamste
jongens af te zonderen en aan te zetten in de mathesis,
tekenen of schilderkonst, beeldhouwen of beeldssnijden,
oeffeningen in sware dijkagien of dergelijke libere
konsten.

Met dat laatste doelde zij op natuurkunde, weg- en waterbouwkunde, landmeetkunde, instrument maken en andere technische vakken die in de achttiende eeuw nog nauwelijks werden onderwezen.

In 1756 liet de Fundatie in Utrecht een nieuw statig pand bouwen met een indrukwekkende gevel, naast het Stadsambachtskinderhuis (nu het Centraal Museum). De vrijwoningen (de Gronsveltkameren) die hiervoor moesten wijken liet de Fundatie op haar kosten afbreken en weer opbouwen aan het Nicolaaskerkhof.

Het gebouw bevatte een vertrek voor de regenten van de Fundatie en een vleugel voor de 'élèves', zoals de leerlingen in de achttiende eeuw werden genoemd. Veel ruimtes in dit gebouw zijn in de oorspronkelijke staat bewaard gebleven.
Eind negentiende eeuw was er minder behoefte aan huisonderwijs, omdat de HBS en andere instellingen voor voortgezet onderwijs ontstonden. De Fundatie legde zich toe voortgezet onderwijs voor jongens uit het kinderhuis en uit gebroken gezinnen mogelijk te maken. Deze élèves woonden tot in de twintigste eeuw nog vaak in het pand van de Fundatie.

Ondanks het Nederlandse systeem van studiefinanciering blijven er altijd personen die tussen wal en schip van de regelgeving terecht komen. De Fundatie verstrekt toelagen aan Utrechtse jongeren die door bijzondere omstandigheden niet in staat zijn hun opleiding aan het Hoger Beroepsonderwijs of aan de Universiteit zelf te betalen. Bij de toekenning van beurzen wordt uitgegaan van kandidaten die niet in staat zijn een eerste, regulier studietraject in Nederland te bekostigen.

In 2013 heeft een omvangrijke renovatie van het pand plaatsgevonden. De mogelijkheden om de stijlzalen te verhuren voor vergaderingen en diners zijn daarmee verbeterd. Fundatie van Renswoude

Alle rechten voorbehouden

Media