Hans Rottier
Aire-sur-l'Adour is niet bijster interessant. Toch is er weer een kerk die dat wel is. Het is de kerk van Sainte-Quitterie.
Het is een raar verhaal. In de 4e eeuw zou een meisje niet hebben willen trouwen met een Visigotische vorst. Vanwege haar geloof. Hij boos. Kop eraf. Dat deed je blijkbaar zo met vrouwen die niet wilden trouwen. Op de plek waar hij dat deed ontspringt een bron. Zij pakt haar hoofd op en loopt daarmee de heuvel op. Daar waar ze haar hoofd neerlegt ontspringt ook een bron en wordt ze begraven. De grap van dit soort verhalen is dat de zichtbare zaken in het verhaal passen. Er zijn twee bronnen en er is een graf. Het is de katholieke Kerk die zich dit soort verhalen toeëigent of maakt en dan voor eigen doel gebruikt.
De sarcofaag is Romeins met op het deksel heidense en christelijke symbolen. Wit marmer. Die staat in een crypte redelijk diep in de grond. Het oudste deel. Daaromheen is een romaanse kerk gebouwd geweest, waar weer een gotische kerk bovenop is gebouwd. Het is een ratjetoe. Gebouwd van baksteen zoals je verwacht hier op de grens van de Gers en les Landes. Een land van klei en rivieren. Het is ook het ratjetoe dat het interessant maakt.
Ik ben de enige en de kerk wordt voor me open gemaakt met een sleutel die twee keer zo groot is als mijn hand! De crypte is niet toegankelijk. Dat laat ik me geen twee keer zeggen en even later sta ik beneden, want de kerk zelf is niets aan. Het is een vreemde ervaring voor die hele oude kist te staan met prachtig beeldhouwwerk. Ik zie niet dat die marmeren sarcofaag 1700 jaar oud is. Als hij gisteren was gemaakt had ik het ook geloofd. Het is donker en ik steek een kaars aan die daar ligt. Er ligt een rooster in de grond. Het is de tweede bron. De eerste ligt onderaan de heuvel. De menselijke resten zijn uit de kist gehaald in de Franse revolutie. Ik denk dat dit weer een voor christelijke plek van verering is geweest. Overal waar water uit de grond komt [en verering was] hebben ze een kerk gebouwd. Hier met een oude kist en een mooi verhaal opgelapt tot een fraai christelijk verhaal. Het is het geloof. Je gelooft het of niet. Niet dus. Alleen al het idee dat iemand na een onthoofding zijn hoofd opraapt.
Voor dat soort verhalen wordt de kerk opgelapt met Europees geld. Dat is Europese cultuur. En zeg niet dat het natúúrlijk niet waar is en dat het niet om het verhaal gaat. In de bibliotheek van Estaing en de christelijke boekhandel in Conques stond het vol met heilige boeken met dit soort verhalen. Heel Frankrijk staat vol met heiligenbeelden en kapelletjes. Als het niet om heiligen gaat, gooi ze dan weg. Het Rooms-katholicisme bestaat bij de gratie van haar heiligen.
Een van de meest storende zaken in de context van al dat reli-toerisme is de nadruk op Le Monde Chrétien. Is er wel een Monde Chrétien? Ik zie de Nederlandse calvinisten, of de Duitse, Zweedse, noem maar op, nog niet zo gauw in Estaing liedjes zingen en bidden tussen al die heilige beelden. Net zo min als ik een katholiek een rondje om de Ka'ba in Mekka zie lopen. Zou vijfhonderd jaar hervorming weg te poetsen zijn? Ik stoor me aan dat heiligen gedoe. Ik weet het wel.
Er is geen Le Monde Chrétien. Er is alleen Rome. Het is een idee-fixe.
Ik loop toch een beetje pissig de kerk uit.
De kathedraal van Aire is aan mij niet besteed.